Parafia w Tarnowie Podgórnym została erygowana najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV stulecia. Za jej założyciela uważa się biskupa poznańskiego Andrzeja Zarembę, zmarłego w 1317r.
Istniejąca świątynia parafialna już w początkach XV w. była budowlą zniszczoną. Z tego powodu w latach 1426/1427 legowano pewne sumy na wzniesienie nowego kościoła, do którego konsekracji – poświecenia – doszło dopiero w 1541r.
O ile początki parafii i kościoła oraz ich dzieje w XIV w. odzwierciedlają się enigmatycznie w archiwaliach XIV stulecia, o tyle od początku XV w. dysponujemy już bogatym materiałem źródłowym. W księdze uposażeń biskupstwa poznańskiego z 1510r. [Liber beneficiorum dioecesis posnaniensis, wyd. J. Nowacki, Poznań 1950] miejsce przeznaczone na opis uposażenia parafii nie zostało wypełnione. Dopiero spisywane od początków XVI w. wizytacje kanoniczne archidiakonatu poznańskiego podają dokładne informacje o wyposażeniu świątyni, jej uposażeniu i dochodach.
Plebanem w Tarnowie w latach 1380-1383 był Piotr, kanonik poznański, który 30 V 1383r. zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym. Pleban tarnowski Mikołaj występuje w 1436r.
Pleban z Tarnowa Podgórnego Maciej został wymieniony w roku 1404. Z późniejszych przekazów źródłowych dowiadujemy sie, że uposażenie plebanów stanowiły: 2 łany rolki, pastwiska, staw rybny, łąki, ogrody, zagroda dla komornika. Ponadto czerpał zyski z dziesięcin folwarcznych z Tarnowa, mesznego z wszystkich wsi leżących w parafii, dziesięcin kmiecych w Brodziszewie, Młodawsku, Spławiu.
Podstawowe informacje o parafii w Tarnowie Podgórnym zawierają wizy-tacje kanoniczne z XVII-XVIII w. oraz akta konsystorza poznańskiego. Większości z nich nie wykorzystywano w literaturze, pare natomiast omówił w swojej pracy J. Łukaszewicz. Wizytacja księdza Zalaszkowskiego z 1695r. wspomina o szkole parafialnej, której rektorem był Mateusz Stocki, utrzymywany przez plebana.
Wizytacje parafii tarnowskiej przeprowadzono 20 IX 1726r. gdy proboszczem był ksiądz Wawrzyniec Gieczkowski (Sieczkowski?), który święcenia kapłańskie otrzymał od Piotra z Czekanowic Tarły w 1719r. Probostwo w Tarnowie objął w kwietniu 1724. Przy kościele istniała murowana dzwonnica, gdzie zawieszono dwa wielkie dzwony. Trzeci z wymienionych dzwonów to sygnaturka. We wnętrzu świątyni znajdowały sie portatele (instrument muzyczny), nowa ambona, trzy ołtarze, drewniana chrzcielnica, srebrna monstrancja, liczne szaty i sprzęty liturgiczne. Wzniesiona obok plebania była budynkiem z dwoma pokojami i dwiema komorami.
Ekonomami parafii byli Wawrzyniec Okupny i Franciszek Gadek. Wizytacja szczegółowo wymienia role i inne grunty należące do kościoła tarnowskiego, które stanowiły jego uposażenie oraz inwentarz żywy.
Szpital, organizacyjnie powiązany z parafią, ufundowano dopiero w wieku XVIII. Wystawiono go z fundacji plebana tarnowskiego Wawrzyńca Gieczkowskiego i po raz pierwszy odnotowano jego istnienie w wizytacji księdza Kaczkowskiego z 1737r. Szpital tutejszy z kamienia przez teraźniejszego ple-bana dla ubogich wystawiony, zawiera w sobie jedną wielką izbę ogrzewaną i cztery izdebki; nie posiada żadnego zgoła funduszu. Ubodzy utrzymują się tylko z jałmużny i szczodrobliwości w. plebana.
Papież Pius VI wystawi dla kościoła tarnowskiej dziesięcioletni przywilej odpustowy datowany 18 III 1785r.
Trudno ustalić pełną listę plebanów tarnowskich. Udało się jednak określić lata piastowania tej godności przez kilku duchownych.
W imieniu księdza Ignacego Przęrebskiego zarząd nad Tarnowem (parafią?) sprawował Ignacy Bruszczyński, występujący w 1775r.
Proboszczem w Tarnowie w latach 1777-1779 by ksiądz Michał Ziemankiewicz. Po nim urzędował, już jako curatus (zastępca, administrator) ksiądz Antoni Lipiński, notariusz kapituły poznańskiej.
W 1795r. kościół od kapituły poznańskiej otrzymał w darze obraz, znajdujący się niegdyś w ołtarzu wielkim w katedrze poznańskiej, przedstawiający Chrystusa podającego klucze św. Piotrowi. Obraz ten po pożarze katedry został wyjęty z ram w 1722r. i przeniesiony do kaplicy św. Jana Kantego w katedrze. Następnie na prośbę kanonika poznańskiego, Antoniego Lipiń-skiego w 1795r. przekazano go kościołowi w Tarnowie Podgórnym.
Jeszcze w połowie XIX w. we wnętrzu świątyni tarnowskiej znajdowały się przedstawienia portretowe jej dobrodziejów, biskupa Okęckiego, Ludwika Józefa Mathy, sufragana poznańskiego, Antoniego Lipińskiego i Józefa Słupińskiego, kanoników katedralnych oraz dwa inne, trudne do zidentyfikowania, w tym jeden przedstawiający postać w stroju biskupim.
Fragment z:
„Dzieje Tarnowa Podgórnego”, praca zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Stryjkowskiego (Poznań- Tarnowo Podgórne 1999)